تعیین میزان فلزات سمی سرب، کادمیوم، آلومینیوم و بازدارنده های کلسیم و روی در شیرخشک و غذای کودک عرضه شده در ایران

سابقه و هدف: علیرغم اهمیت تغذیه با شیر مادر، تغذیه کمکی یا کامل با شیر خشک در گستره جهانی انجام می شود. آلاینده های فلزی al، cd و pb سمیت زیاد، بویژه در کودکان دارند. zn و ca از ریزمغذی های مهم هستند که در صورت کمبود در مواد غذایی، باعث جذب بیشتر سرب و کادمیوم می شود. هدف از این مطالعه اندازه گیری میزان فلزات al، cd، pb، zn و caدر شیربه طوری تولید و بسته-بندی شده در ایران است. مواد و روشها: این مطالعه در سال 1391 روی تعداد 45 نمونه قوطی شیر خشک از شش محصول تجاری و 15 نمونه غذای کودک از سه نوع مختلف در مرکز تحقیقات بهداشت محیط انجام شد. نمونه برداری به روش سرشماری و اندازه گیری به روش های نشر القایی پلاسما (icp) و جذب اتمی (aas) انجام شد. نتایج با روش آمار توصیفی گزارش گردید. دریافت روزانه فلزات با استفاده از جدول تغذیه ای روی قوطی محاسبه شد. یافتهها: میانگین غلظت فلزات مورد تحقیق در شیرخشک و غذای کودک به ترتیب برای al:94 /1261 و 2/3189 نانوگرم بر گرم، cd:24 /7 و 35/0 نانوگرم بر گرم، pb:40/49 و 6/37 نانوگرم بر گرم، ca:6/554 و mg.100g-1 3/521، و zn:49/4 و mg.100g-1 93/3 بود. میانگین غلظت آلومینیوم در شیر به طوری تیپ 1، 2 و 3 به ترتیب 9/1266، 1146 و 9/1483 نانوگرم بر گرم اندازه گیری شد. بیشترین مقادیر کادمیوم برابر 04/41 و 16/33 نانوگرم بر گرم در دو محصول a1 و e1 مشاهده گردید. گستره سرب نمونه ها 6/2 تا 4/137 نانوگرم بر گرم، کلسیم 334 تا mg.100g-1 826 و روی 15/3 تا mg.100g-1 91/5 به دست آمد. نتیجه گیری: نوزادان تیپ 1 بیشترین دریافت روزانه al، cd و pb را داشتند. با این وجود دریافت روزانه کودکان از این فلزات کمتر از حد مجاز است. محصولات d1، a1 و e2 به ترتیب بیشترین دریافت روزانه al، cd و pb را به کودکان تحمیل می کنند. واژگان کلیدی: شیرخشک، غذای کودک، آلومینیوم، سرب، کادمیوم